<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/irem-özbay-6b28b1118/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İrem Özbay</a>Takvimler Mart 2020’yi gösterirken OPEC+ grubu büyük bir sorunla karşı karşıyaydı: pandemiden kaynaklı kapanmalar. Kapanmaların ve yok denecek kadar azalan seyahatlerin petrol piyasası üzerindeki etkileri üzerine grup, tarihin en büyük üretim kesintisini <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-07-08/why-the-opec-crisis-has-sparked-an-oil-price-frenzy-quicktake" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kabul etti</a>: günde yaklaşık 10 milyon varil veya dünya arzının %10'u. Aşılama çalışmalarının hız kazanması ve kısıtlamaların hafiflemesiyle birlikte OPEC+ ülkeleri geçen hafta petrol talebinin kademe kademe karşılanması için masaya oturdu; ancak görüşmeler Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasındaki anlaşmazlık nedeniyle hayal kırıklığıyla sonuçlandı.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Suudi Arabistan ve BAE arasındaki gerilim</h3>Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve diğer petrol üreticisi ülkelerin oluşturduğu OPEC+ grubu, geçen hafta gerçekleşen toplantıda azalan tedarikin nasıl artırılacağı konusunda fikir ayrılıkları nedeniyle bir uzlaşmaya varamadı. Toplantıda Suudi Arabistan ve Rusya, üretimin kademeli olarak artırılmasını ve arz kesintilerinin 2022 sonuna kadar devam etmesini önerirken BAE, bu önerinin “kendileri için haksızlık yaratacağını” savunarak üretim kotasının artırılmasını talep etti.Öte yandan BAE, yaklaşık üç sene önce petrol üretim potansiyeline dayalı olarak belirlenen kotaların “güncelliğini korumadığı” ve “adil olmadığı” gerekçesiyle yeniden düzenlenmesini istiyor. Bu kotaların, Nisan 2020’de Suudi Arabistan ve Rusya için güncellenmiş olmasına karşın diğer 21 ülke için hala daha eski kotaların devrede olması da anlaşmazlığın en büyük nedenleri arasında yer alıyor.Grup, esasen 6 Temmuz’da üçüncü bir toplantı gerçekleştirecekti; ancak yaşanan anlaşmazlık nedeniyle toplantı iptal edildi. Toplantının iptalinin ardından ham petrol fiyatları, son altı yılın en yüksek seviyesine ulaştı.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Petrol piyasası: Yansımalar ve öngörüler</h3>Küresel olarak artan petrol talebine rağmen anlaşmanın gerçekleşmemesi, OPEC+ blokunun üretimi ağustos ayında mevcut seviyelerde tutacağı anlamına geliyor. Bununla birlikte ikinci bir senaryo olarak ülkeler anlaşmayı bozup üretimi tek taraflı olarak artırarak fiyat savaşına yol açabilir. Argus Media Orta Doğu ve Asya Pasifik Başkan Yardımcısı Alejandro Barbajosa, CNBC’ye yaptığı açıklamada “Anlaşmanın eksikliği, çok yakın gelecekte üretimin ve fiyat savaşının bolluğu anlamına gelebilir” diyor. Columbia Üniversitesi Küresel Enerji Politikası Merkezi Direktörü Jason Bordoff ise “Anlaşmanın olmaması, mevcut üretim seviyelerinin devam etmesi anlamına gelirse petrol fiyatları patlayacak. Fakat fiyat artışı aslında BAE, Rusya ve Suudi Arabistan'ın çıkarlarını baltalıyor,” diyerek en kısa sürede anlaşmaya varılmasının gerekliliğini vurguluyor.OPEC+ görüşmelerin iptal edilmesi ile petrolün varil başına fiyatının 100 doları bulma olasılığı konuşulmaya başlandı. Öte yandan, bir anlaşmaya varılsa dahi tartışmanın daha fazla anlaşmazlığın ve fiyat dalgalanmasının habercisi olabileceğini savunanlar da var. Citigroup'tan Francesco Martoccia, OPEC+ üyelerinin petrol piyasaları söz konusu olduğunda farklı stratejiler kullandığını belirtiyor. Uzun vadede azalan taleple karşı karşıya kalan BAE gibi bazı üreticiler, arzı artırmak ve petrol rezervlerini daha erken paraya çevirmek istiyor. Suudi Arabistan ise fiyatları yüksek tutmak için üretimi kısıtlamak istiyor. Daha yeşil bir ekonomiye geçiş hızlanırken önümüzdeki dönemde bu tür fikir ayrılıkları daha çok gün yüzüne çıkacak.

Pareto

OPEC+'ın petrol arzını artırma konusunda anlaşmaya varamamasının ardından ham petrol fiyatları son altı yılın en yüksek seviyesini gördü.

OPEC+ çıkmazı: Petrol piyasası nasıl etkilenecek?

• Petrol geri döndü. Pandemi öncesinde varil başına 55-65 dolar bandında gezen WTI ve Brent petrol fiyatları; önce karantina önlemlerinin piyasadaki talebi önemli ölçüde düşürmesiyle, ardından Rusya ve Suudi Arabistan arasındaki arz artırımı gerginliğiyle tarihi düşük seviyelere gelmiş, hatta 20 Nisan günü WTI kontratları eksi fiyattan işlem görmüştü. Geçtiğimiz hafta ise WTI cuma gününü 39 dolar 55 sentten kapatırken Brent de 42 doları geçti.<ul><li>Arz kesintileri: Rusya’nın da içinde bulunduğu OPEC+ grubu, nisan ayında gerçekleştirdiği toplantıda toplam üretimlerini mayıs başından haziran sonuna kadar günlük 9,7 milyon varil kadar kısma <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.cnbc.com/2020/04/12/opec-and-allies-finalize-record-oil-production-cut-after-days-of-discussion.html">kararı almıştı</a>. Plana göre bu arz kesintisi, temmuz başından yıl sonuna kadar günlük 7,7 milyon varil olarak sürdürülecekti; ancak geçtiğimiz hafta mevcut durumu değerlendirmek üzere yeniden toplanan OPEC+ ülkeleri, şu an uygulanan kesintiyi uzatarak temmuz ayında da günlük 9,6 milyon varil olarak devam ettirme <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-06-06/opec-agrees-to-extend-output-cuts-as-quota-cheats-offer-penance">kararı aldı</a>. &nbsp;</li><li>Ülkelerin pozisyonları: Emtia piyasalarında uzmanlaşan araştırma şirketi Kpler’in verilerine göre ülkelerin nisan ayında varılan anlaşmadan kendi paylarına düşen sorumluluğa olan toplam bağlılığı %89 <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://twitter.com/Kpler/status/1268562439878123520">oldu</a>. Irak, Nijerya, Angola, Kazakistan ve Rusya gibi bazı ülkeler bu dönemde kotalarının üzerinde üretim yaptı. Yeni anlaşmada, önceki yükümlülüklerini yerine getiremeyen bu ülkelerin ek kesintilerle farkı kapatması <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.opec.org/opec_web/static_files_project/media/downloads/press_room/Statement%20-%2011th%20OPEC%20and%20non-OPEC%20Ministerial%20Meeting.pdf">bekleniyor</a>. Diğer yandan, nisan ayındaki müzakerelerde de üstleneceği kesinti miktarına ilişkin yaptığı itirazlardan dolayı nihai anlaşmanın gecikmesine sebep olan Meksika, bu ay varılan anlaşmadan muaf tutuldu.</li></ul>

• Bu haftanın ajandasında hükümetler ve merkez bankaların toplantıları var. Bir diğer izlenecek gelişme ise Wall Street'ten gelecek ikinci çeyrek rakamları:<ul><li>Hükümetler: 15 Temmuz Çarşamba günü OPEC+ grubu toplanacak. Nisan ayında günlük 9,7 milyon varillik bir arz kesintisine giden grubun bu toplantıda üretim kısıtlamalarını gevşetmesi bekleniyor. 17 Temmuz Cuma günü AB liderleri bütçe müzakereleri için toplanacak. Hafta sonu ise G20 ülkelerinin maliye bakanları ve merkez bankası başkanları Suudi Arabistan'da toplanıyor. &nbsp;</li><li>Merkez bankaları: 15 Temmuz Çarşamba günü hem Kanada hem Japonya merkez bankasından politika faizi kararları gelecek. Son toplantısında varlık alım programının kapsamını önemli ölçüde genişleten Avrupa Merkez Bankası'nın para politikası kurulu ise perşembe günü toplanıyor. &nbsp;</li><li>ABD bankaları: 14 Temmuz Salı günü Citigroup, Wells Fargo ve JPMorgan, 15 Temmuz Çarşamba günü Goldman Sachs, 16 Temmuz Perşembe günü Morgan Stanley ve Bank of America ikinci çeyrek için mali tablolarını paylaşacak.</li></ul>

<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-11-01T12:11:19.344Z.png"><figcaption>Cuma piyasa kapanış saati itibarıyla veriler ve haftalık bazda değişimler</figcaption></figure>Avrupa ve ABD’de artan koronavirüs vakaları ve ülkelerin yeni karantina önlemleri açıklaması petrol üzerinde talep bazlı endişelerin artmasına neden oldu. Gelişmelerin etkisiyle, Brent petrolün varil fiyatı %0,5 düşüşle 37,46 dolara, Batı Teksas (WTI) hafif petrolünün varil fiyatı da %1,1 düşüşle 35,79 dolara gerileyerek beş ayın en düşük seviyesinden işlem gördü. 3 Kasım'daki ABD başkanlık seçimleri nedeniyle petrol piyasasındaki oynaklığın önümüzdeki hafta daha da artması <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOWU5NGQwNjNmNDNmMDAwN2RmZTU2NyZ1c2VyPTVmNmY0ZjU0ZTAwMTZmMDAwODdlZjI5ZSZhdXRob3I9NWY2ZjRmNTRlMDAxNmYwMDA4N2VmMjljJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5jbmJjLmNvbSUyNTJGMjAyMCUyNTJGMTAlMjUyRjMwJTI1MkZvaWwtbWFya2V0cy1jb3JvbmF2aXJ1cy5odG1s""">bekleniyor.</a><ul><li>Öte yandan: Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve müttefiklerinin oluşturduğu OPEC+ grubu, anlaşmalarının bir parçası olarak üretimlerini ocak ayında günlük 2 milyon varil artıracak. Ancak önde gelen petrol üreticilerden Suudi Arabistan ve Rusya, Libya’nın petrol üretimini artırması ve Avrupa’daki karantina önlemlerinin artmasını gerekçe göstererek grubun uygulamakta olduğu petrol üretim kısıntısı süresinin (yaklaşık 7,7 milyon varillik üretim azaltımının) uzatılmasından ve önümüzdeki yılda devam etmesinden yana.</li></ul>

OPEC+ grubu ile ilgili hikayeler